Thiết quân luật là gì? Cấm người, phương tiện đi lại trong thời gian thực thi hành lệnh thiết quân luật đúng không?

Thiết quân luật là một biện pháp quản lý nhà nước đặc biệt, do lực lượng Quân đội thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là giải pháp được áp dụng khi tình hình an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội tại một địa phương bị xâm phạm nghiêm trọng, đến mức chính quyền nơi đó không còn đủ khả năng kiểm soát tình hình.

Theo quy định tại khoản 1 và 2 Điều 21 của Luật Quốc phòng 2018, Chủ tịch nước là người ra lệnh thiết quân luật dựa trên đề nghị từ Chính phủ. Lệnh này cần xác định rõ phạm vi áp dụng (cấp tỉnh, huyện, xã, hoặc đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt), biện pháp thực hiện, hiệu lực thi hành, quyền hạn và nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan. Nội dung của lệnh phải được công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Trong thời gian thiết quân luật, quyền quản lý nhà nước tại khu vực bị áp dụng chuyển giao cho đơn vị quân đội. Người chỉ huy đơn vị quân đội được trao quyền áp dụng các biện pháp đặc biệt như đã nêu tại khoản 6 Điều 21 Luật Quốc phòng 2018, bao gồm:

• Hạn chế hoặc cấm người và phương tiện đi lại; đình chỉ hoặc hạn chế các hoạt động ở nơi công cộng.
• Cấm biểu tình, đình công, bãi thị, bãi khóa, tụ tập đông người.
• Bắt giữ, cưỡng chế cá nhân hoặc tổ chức có hành vi gây nguy hại đến quốc phòng, an ninh; áp đặt các yêu cầu cư trú bắt buộc.
• Huy động tài sản hoặc sử dụng lực lượng và phương tiện cần thiết để đảm bảo việc thực thi lệnh.

Người chỉ huy đơn vị quân đội quản lý địa phương cấp tỉnh cũng có quyền trưng mua hoặc trưng dụng tài sản, tuân theo quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản.

Khi tình hình an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội tại địa phương bị áp dụng thiết quân luật trở lại bình thường, Chủ tịch nước sẽ ra lệnh bãi bỏ thiết quân luật theo đề nghị của Chính phủ. Chính phủ chịu trách nhiệm quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của các bên liên quan trong việc thực hiện và bãi bỏ lệnh này.

Trong quá trình thực hiện thiết quân luật, bên cạnh việc duy trì trật tự, các cơ quan chức năng có thể áp dụng các biện pháp đặc biệt nhằm kiểm soát tình hình nghiêm trọng, đảm bảo quốc phòng và an ninh hiệu quả nhất.